Niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania generuje obowiązek naprawienia szkody
Czas na remont. Zamawiamy ekipę, przedstawiamy wizję naszego nowego mieszkania i czekamy na efekty prac. Niestety, te nie zawsze są zadowalające. Scenariusz, w którym zobowiązany – w tym przypadku ekipa remontowa – niewłaściwie wykonuje remont to scenariusz aż nazbyt popularny. Jakie prawa przysługują poszkodowanemu?
Regułą, która obowiązuje w prawie cywilnym, a w szczególności w prawie kontraktowym, jest zasada pacta sunt servanda. Ta paremia, zgodnie z którą „umów powinno się dotrzymywać”, przyświeca wszystkim czynnościom prawnym. Decydując się na przykładowy remont, ale też na zaciągnięcie każdego innego zobowiązania, wychodzimy z założenia, że każda ze stron wywiąże się ze swoich obowiązków. Jednak nie zawsze taki optymistyczny scenariusz się spełnia. Wówczas warto mieć świadomość prawną, jak kształtuje się sytuacja obu stron. Dlatego zapraszamy do zapoznania się z cyklem materiałów dotyczących niewykonania i nienależytego wykonania umowy. Zacznijmy od przybliżenia ogólnej zasady z art. 471 k.c., który ochroni poszkodowanego.
Ochrona poszkodowanego
Zgodnie z art. 471 k.c., dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Brzmi skomplikowanie? W uproszczeniu, na przykładzie ekipy remontowej: niewykonanie zobowiązania oznacza, że fachowcy w ogóle nie wykonali remontu albo wykonali remont częściowo, nie kończąc części zobowiązania. Z drugiej strony oznacza również, że klient np. nie zapłacił ekipie remontowej całości kwoty za remont.
Druga sytuacja to nienależyte wykonanie zobowiązania. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 12 czerwca 2015 r., sygn. II CSK 585/14: odpowiedzialność za nienależyte wykonanie zobowiązania powstaje wówczas gdy zobowiązanie zostaje wykonane, ale z naruszeniem jego treści czyli istnieje rozbieżność między zakresem zaspokojenia wierzyciela przewidzianym w treści zobowiązania a zaspokojeniem uzyskanym w rzeczywistości. Rozbieżność ta może dotyczyć takich elementów wykonania należytego, jak termin świadczenia, miejsce świadczenia, jakość świadczenia„. To znaczy, że chodzi o stan, w którym ekipa zakończyła remont niezgodnie zamówieniem. Albo np. klient zapłacił po umówionym terminie za usługę.
Dlatego w sytuacji kryzysowej, pierwszej kolejności musimy zadać sobie pytanie, czy mamy do czynienia z niewykonaniem czy niewłaściwym wykonaniem zobowiązania. To szczególnie istotne, ponieważ przepisy Kodeksu cywilnego rozróżniają dalsze ścieżki prawne dla każdej z tych sytuacji.
Kiedy strona odpowiada
Strony odpowiedzą w granicach art. 471 k.c., jeżeli wyrządzą szkodę umyślnie, ale także – jeżeli dopuszczą się niedbalstwa, czyli np. nie dochowają należytej staranności. Z punktu widzenia ochrony praw fachowców, najczęściej będziemy mieli do czynienia z sytuacją, gdy klient po prostu nie chce zapłacić za wykonaną usługę.
Natomiast patrząc przez pryzmat ochrony praw klienta: skoro korzystamy z usług profesjonalisty, mamy prawo zakładać, iż podmiot prowadzący działalność gospodarczą dochowa staranności wynikającej z zawodowego charakteru jego działalności. Zatem wracając do przykładu ekipy remontowej: prosimy o pomoc fachowców dlatego, że ufamy ich wiedzy i doświadczeniu. Zakładamy, że podpisując umowę dają gwarancję, że remont zakończy się w ustalonym terminie, że posiadają wykwalifikowaną kadrę pracowniczą oraz że świadczą usługi dobrej jakości. Jeżeli zatem okaże się, że fachowcy – delikatnie mówiąc – ze swojej winy nie wywiązali się ze swoich obowiązków – walczmy o swoje.
Umowa
Pamiętajmy, że naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania na podstawie art. 471 k.c. można dochodzić wówczas, gdy strony łączy ważna umowa. Przepis dotyczy odpowiedzialności kontraktowej, a więc ochrona z niego wynikająca zależy od istnienia stosunku zobowiązania. Dlatego w przypadku podjęcia decyzji o remoncie zarówno w interesie specjalistów jak również zamawiającego remont leży sporządzenie profesjonalnie przygotowanej umowy. W przypadku, gdy zawarta umowa jest nieważna albo gdy w ogóle strony nie zawarły umowy, nie uruchomi się bowiem ochrona wynikająca z art. 471 k.c.
W następnym artykule szczegółowo zastanowimy się nad tym, jakie kroki prawne podjąć w przypadku niewykonania lub niewłaściwego wykonania zobowiązania.
A także:
Jakie regulacje zawrzeć w umowie, aby jak najkorzystniej ukształtować swoją sytuacją prawną?
Co w sytuacji, gdy strony nie zawarły ważnej umowy decydując się na remont?
Zapraszamy do śledzenia bloga.